Hướng Dẫn Cách Bảo Quản Và Sử Dụng Sữa Mẹ / TOP 5 # Xem Nhiều Nhất & Mới Nhất 3/2023 # Top View

Khi sữa mẹ nhiều hoặc mẹ hết thời gian thai sản 6 tháng và phải bắt đầu đi làm lại, vắt sữa mẹ dự trữ chính là cách nuôi con hợp lý để ông bà hay bố bé cũng có thể cho con ăn. Tuy nhiên, câu hỏi nhiều mẹ đặt ra là cách bảo quản sữa mẹ thế nào mới đúng cách? Bởi nếu trữ sữa không đúng cách sẽ khiến ảnh hưởng đến tiêu hóa và sức khỏe của bé.

1. Thời gian bảo quản sữa mẹ khi vắt ra

Vắt sữa là một cách kích thích sữa ra nhiều hơn và giúp con có sữa uống mọi lúc ngay cả khi mẹ bận bịu.

Nhiệt độ phòng

Nhiệt độ phòng dưới 26 độ C, sữa mẹ vắt ra có thể để được trong vòng 6 – 8 tiếng đồng hồ. Với nhiệt độ cao hơn, sữa mẹ chỉ để được 2 – 4 tiếng.

Trong tủ lạnh

Sữa mẹ vắt ra để trên ngăn đá tủ lạnh có thể để ít nhất 72 tiếng đồng hồ. Mẹ nên tránh không trữ sữa ở cánh tủ lạnh vì đây là nơi có nhiệt độ thấp nhất.

Trong tủ đông đá

Ngăn đông đá có mức nhiệt độ dưới -20 độ C sẽ có khả năng bảo quản sữa mẹ trong khoảng thời gian 6 – 12 tháng.

Tuy nhiên, mẹ không nên trữ sữa quá lâu bởi sẽ khiến giảm sút lượng protein, chất béo, enzim và mất hầu hết các vitamin, chất kháng thể, chất chống viêm có trong sữa.

2. Cách bảo quản sữa mẹ trong tủ lạnh

Sử dụng bình hoặc túi trữ sữa

Mẹ có thể dùng tay vắt sữa hoặc sử dụng các máy hút sữa có chất lượng tốt để hút sữa trực tiếp vào bình hoặc túi trữ mua được tại các cửa hàng, shop cho mẹ và bé.

Ghi rõ thời gian vắt sữa và dùng băng keo dán lên túi sữa để quản lý thời gian sử dụng tốt nhất.

Trữ sữa ở ngăn mát trước

Nếu như mẹ chỉ vắt sữa ít và có nhu cầu sử dụng luôn trong khoảng thời gian, mẹ nên trữ sữa trong ngăn mát. Trong trường hợp mà chưa dùng hết sữa để ngăn mát đã vắt được sữa mới, các mẹ mới chuyển sữa cũ vào ngăn đông để trữ.

3. Lưu ý khi bảo quản sữa mẹ

Không nên trữ sữa bé dùng thừa

Trong trường hợp, bé dùng thừa sữa mẹ, mẹ không nên dùng sữa đó tích trữ cho lần dùng sau. Vì sữa thừa sau mỗi lần bé ăn đều đã dính nước bọt, có thể nhiễm khuẩn và gây hư sữa trong thời gian ngắn.

Không đổ lẫn sữa mới và sữa trữ đông

Trộn lẫn sữa mới và sữa đã trữ trong tủ lạnh sẽ khiến mẹ khó theo dõi chính xác thời gian bảo quản sữa, đồng thời, khiến sữa bị thay đổi nhiệt độ, dễ hỏng hơn.

Sử dụng sữa trữ đông

Sau khi lấy sữa từ tủ lạnh ra, mẹ nên đợi sữa tan hết, ngâm nước ấm, rồi mới hâm lại sữa nhằm giúp sữa tránh khỏi tình trạng nhiệt độ thay đổi đột ngột và khiến sữa mất hết chất dinh dưỡng, kháng thể.

Ít nhiều chất dinh dưỡng trong sữa mẹ sẽ bị mất đi trong quá trình bảo quản, tuy nhiên, với cách bảo quản sữa mẹ trên, mẹ vẫn có thể yên tâm bởi phần lớn chất dinh dưỡng vẫn được giữ lại, thậm chí đảm bảo dưỡng chất cho con hơn nhiều loại sữa công thị trên thị trường.

Theo khuyến cáo của các tổ chức y tế chăm sóc sức khoẻ bà mẹ và trẻ em thì sữa mẹ là một nguồn dưỡng chất tuyệt vời, là tiêu chuẩn vàng về các chất dinh dưỡng dành cho trẻ nhỏ trong những năm đầu đời do đó việc cho bé bú sữa mẹ là cho bé một sự khởi đầu tốt đẹp.

Cho bé bú sữa mẹ đến 12 tháng tuổi

Ngay sau khi chào đời thì sữa mẹ là nguồn thức ăn đầu tiên hoàn chỉnh đầy đủ dưỡng chất và thích hợp nhất cho trẻ vì trong sữa mẹ vừa có các yếu tố miễn dịch, chất kháng khuẩn giúp bé chồng lại các bệnh nhiễm trùng… làm tăng cường sức đề kháng. Ngoài ra hàm lượng các chất dinh dưỡng như năng lượng, protein, vitamin, đường, chất béo, chất khoáng… có trong sữa mẹ hoàn toàn thích hợp với sự hấp thu cũng như đáp ứng đầy đủ cho sự phát triển thể chất và trí não của bé mà không có một loại thức ăn hay các loại sữa công thức nào có thể thay thế được.

Do sữa mẹ có vai trò quan trọng với sự phát triển của bé đồng thời còn là sợi dây liên kết tình cảm mẹ con nên các bà mẹ không nên cho bé cai sữa mẹ trước 12 tháng tuổi. Tuy nhiên một khó khăn của các bà mẹ nuôi con bằng sữa mẹ phải đối mặt là do một số lý do nào đó, trẻ không thể trực tiếp bú sữa mẹ và một giải pháp hữu hiệu được hầu hết các bà mẹ áp dụng là vắt sữa và bảo quản để có thể tiếp tục cho bé bú, các nhà khoa học đã chứng minh nếu được bảo quản đúng cách và tuân theo những nguyên tắc an toàn thì sữa mẹ hoàn toàn sử dụng được mà không mất các dưỡng chất cần thiết.

Nếu không thể cho bé bú trực tiếp thì bảo quản sữa để bé bú cũng là cách được nhiều bà mẹ áp dụng.

Sữa mẹ là nguồn thức ăn đầu tiên hoàn chỉnh đầy đủ dưỡng chất và thích hợp nhất cho trẻ.

Một số lời khuyên trong bảo quản sữa mẹ. Thời gian bảo quản sữa sau khi vắt:

Khi vắt sữa các bà mẹ có thể sử dụng tay hoặc máy vắt sữa. Tay phải rửa sạch trước khi vắt cũng như dụng cụ vắt sữa phải sạch.

Sữa sau khi vắt cần được chứa trong một bình sữa chuẩn bằng nhựa hay thuỷ tinh được khử trùng sạch sẽ.

Sữa mẹ sau khi vắt chứa trong bình đúng chuẩn, thời gian bao quản sữa như sau:

Ở nhiệt độ mát (khoảng 26 độ C) sữa mẹ có thể bảo quản trong 4 tiếng

Sữa mẹ sau khi vắt nên được bảo quản ngay trong nhiệt độ thấp trong tủ lạnh hoặc dùng đá lạnh/túi lạnh để bảo đảm sữa được bảo quản nhiệt độ thấp.

Trong hộp lạnh và túi giữ lạnh, bảo quản được 24 tiếng.

Trong tủ lạnh thì sữa có thể bảo quản trong khoảng 48 tiếng.

Trong ngăn đá tủ lạnh, sữa mẹ được bảo quản khoảng 2 tuần.

Khi sữa đã được làm lạnh thì bạn sẽ thấy trên bề mặt sữa có một lớp váng mỏng, điều này là hoàn toàn bình thường vì lớp váng mỏng này chính là lượng chất béo trong sữa nên chỉ cần trước khi làm ấm sữa bạn lắc đều bình để lớp chất béo này hoà trộn trong sữa.

Bú bình cũng là một giải pháp thích hợp với các bà mẹ bận rộn. Sử dụng sữa đông lạnh

Khi cần sử dụng lượng sữa đã được bảo quản lạnh, bạn nên lắc đều bình trước và sử dụng nước ấm ngâm bình để tăng nhiệt độ của sữa lên mức bình thường. Lưu ý:

Không nên sử dụng lò vi sóng để làm ấm sữa vì nhiệt độ của lò vi sóng có thể làm mất đi một lượng dưỡng chất và làm phá huỷ phần nào các chất đề kháng có trong sữa

Nếu sữa sau khi đã được bảo quản lạnh đã làm ấm mà bé bú không hết vẫn còn thừa thì không nên bảo quản tiếp vì lúc này sữa rất dễ bị nhiễm khuẩn. Do đó nếu bé đã bú sữa được bảo quản một lần rồi, lượng sữa còn thừa dù ít hay nhiều thì bạn phải bỏ hết, không tái sử dụng lần tiếp theo.

Ngày nay, việc hút sữa bằng máy không còn mấy xa lạ với các mẹ nuôi con hiện đại. Với sự xuất hiện của hàng loạt máy hút sữa của nhiều hãng nhiều chức năng không khiến các mẹ hoang mang, lúng túng trong việc chọn lựa cho mình một nhãn hàng thích hợp, tiện, lợi và hiệu quả.

Thực tế chưa có trường hợp nào núm vú bị to ra do sử dụng dụng cụ hút sữa, vì vậy những lo ngại của một số bà mẹ có thể do tâm lý. Vắt bằng máy hay bằng tay đều như nhau và đều sẽ bị đau nếu không làm đúng cách.

1. Các loại máy hút sữa có mặt trên thị trường hiện nay:

Trên thị trường Việt Nam hiện nay, các mẹ hẳn không còn xa lạ với các loại máy hút sữa bằng điện và bằng tay, phổ biến là các sản phẩm cũa hãng Medela, Avent, Nuk, Spectra,Cimilre,Farlin…. Các loại máy đều có chung một công dụng là hút sữa mẹ để cho bé bú, là trợ thủ đắc lực cho các bà mẹ phải đi làm nhưng vẫn muốn cho con bú sữa mẹ.

Để duy trì cho con bú sữa mẹ từ 6 – 18 tháng (thậm chí 24 tháng tuổi) là một việc không dễ, đòi hỏi sự kiên trì và chịu khó của người mẹ vì dịch vụ “cung cấp sữa” của cơ thể người mẹ được vận hành theo cơ chế “xin – cho”. Hễ cơ thể mẹ vẫn còn nhận được tín hiệu “xin” sữa đều đặn thì sữa mẹ vẫn dồi dào. Và đương nhiên, chẳng có cỗ máy nào chịu vận hành trơn tru nếu cỗ máy đó không được bảo dưỡng định kỳ hoặc bị “vắt kiệt” sức lao động mà không có chế độ nghỉ ngơi hợp lý. Do đó, nếu người mẹ ngủ không đủ giấc hoặc ăn uống thiếu chất, không đủ lượng, hay uống ít nước, lượng sữa sẽ giảm đáng kể.

Việc hút sữa trong ngày có thể cách 4h/lần, 4-5 lần/ngày. Nếu ban đêm bé bú mẹ trực tiếp thì mẹ có thể tranh thủ ngủ, không cần phải dậy hút sữa vào giữa đêm. Tuy nhiên, có một số trường hợp bé không bú đêm hoặc bú bằng bình nhưng mẹ không hút sữa ban đêm cũng không ảnh hưởng đến lượng sữa vắt hàng ngày miễn là người mẹ vẫn đảm bảo những lưu ý sau:

– Ăn ngủ hợp lý

– Hạn chế stress – Hút sữa đều đặn, hút cạn kiệt sữa – Trước khi hút sữa 15′-20′ người mẹ nên uống 1 ly nước/sữa ấm để giúp sữa nhanh xuống – Sau khi hút sữa xong, người mẹ nên bù nước bằng cách uống sữa hoặc uống canh

Nếu dùng máy đơn và không có chức năng kích thích (Mini Electric, Unimom đơn, Avent đơn,..) thì hút mỗi bên 3-5′ cho đến khi hết sữa. Tay kia vân vê đầu ti bên kia trong quá trình hút mục đích để kích thích sữa về nhanh hơn. Sauk hi một bên đã hết một đợt sữa, chuyển bên và thao tác như trên. Đổi qua đổi lại như vậy 3 lần để nhận được đủ sữa đầu và sữa cuối của cả 2 bầu vú. Ước chừng mỗi cữ hút khoảng 30-40p với máy đơn. Nếu dùng máy đôi có chức năng kích thích tiết sữa thì cứ khi nào bạn thấy sữa ngừng ra thì tắt máy khởi động lại hoặc nhấn vào nút hình giọt sữa để quay lại chức năng tự động kích thích ban đầu. (Các dòng Swing, Swing Maxi,Pump in style Advance, Free Style của Medela). Lớp sữa lần hút thứ 2 đặc, màu vàng hoặc trắng đục chứa nhiều chất béo giúp bé tăng cân.

Sữa được trữ ở ngăn đông nên ghi ngày vắt sữa

Trữ sữa tại nơi làm việc thế nào:

Với trường hợp các mẹ phải đi làm sớm, kinh nghiệm và phương pháp trữ sữa vô cùng quan trọng. Mẹ có thể tận dụng bằng cách mang máy theo hút sữa theo nếu công ty có tủ lạnh hoặc mẹ mua túi giữ nhiệt và đá khô. Tối hôm trước mẹ bỏ đá khô trên ngăn đá để đá đông cứng lại, sáng hôm sau mẹ mang túi và đá theo, bỏ bình sữa vào. Tới chỗ làm mẹ có thể hút xong, nắp bình lại và bỏ vào túi giữ nhiệt, đá khô để bảo quản. Túi này có thể bảo quản sữa mẹ từ 8-10 tiếng đồng hồ.

Cách làm: Hút sữa mấy lần tùy vào điều kiện công việc của bạn. Tốt nhất là hút đều đặn 3 tiếng một lần. Trước khi đi làm mẹ hút và để sữa ở nhà trong ngăn mát tủ lạnh cho bé. Tới công sở làm việc, giữa giờ có thể tranh thủ ăn uống sữa ấm và hút 15p sau đó ăn nhẹ. Sau ăn trưa tranh thủ hút 20p với máy hút đôi. Xế chiều hút 15p nữa. Chiều về mang sữa về và tranh thủ hút sau khi ăn tối xong. Đêm mẹ tranh thủ hút hoặc cho con ti mẹ thêm. Sữa sau khi vắt sẽ được để vào ngăn mát của tủ lạnh. Trước khi ra về, viên đá khô lấy từ ngăn đá sẽ được cho vào túi giữ ấm/lạnh cùng với 2 bình sữa.

Trữ sữa tại nhà và cấp đông thế nào để đúng cách và đảm bảo dưỡng chất:

– Trữ sữa ở đâu: Chúng ta chứa sữa mẹ trong bình sữa chuẩn bằng nhựa, bằng thủy tinh, hoặc bằng túi trữ sữa.

– Cách sắp xếp: Xếp thành hàng ngang, bình ngoài cùng bên trái là bình cũ nhất, bình ngoài cùng bên phải là mới nhất. Ghi chú từng bình ngày hút để bé dùng từ cũ tới mới. – Rã đông sữa bằng cách tự nhiên: bỏ sữa xuống ngăn mát vào tối hôm trước đó. Sau đó lấy lượng vừa ăn cho con, hâm nóng sữa bằng cách đặt bình sữa vào ly nước ấm và cho trẻ bú. Sữa thừa mẹ có thể uống hoặc để vào ly nước mát cho bé bú trong vòng 2 giờ kế tiếp. Không nên làm đông lạnh sữa lần thứ hai. Tránh rã đông bằng lò vi sòng, vì lò vi sóng có thể làm hủy hoại đi các chất kháng thể chống nhiễm trùng trong sữa mẹ. Ngoài ra, lò vi sóng có thể tạo ra các “hạt nóng” có thể gây phỏng con bạn.

– Sữa để ngăn mát nhiệt độ 4oC có thể để trong vòng 3 ngày và để phía bên trong tủ lạnh, không để ngoài cánh cửa.

– Chúng ta có thể bảo quản sữa mẹ bao lâu:

* 3-5 ngày trong ngăn mát tủ lạnh nhiệt độ 4oC.

* 1-3 tháng trong ngăn đá

* 3-6 tháng trong tủ đông (mặc dù có thể làm giảm mất lượng kháng thể trong sữa)

Lưu ý: Khi bạn làm lạnh sữa, chất béo trong sữa sẽ tạo thành một lớp mỏng trên bề mặt. Khi bạn làm ấm sữa, bạn nên lắc đều để tái phân bố lại lớp chất béo này. Nên kết hợp cho con bú trực tiếp sẽ kích thích sữa bài tiết nhiều hơn. Khi bé bú mẹ ngoài việc miệng ngậm vú, tay chân sờ người mẹ cũng sẽ tăng thêm tình cảm mẹ con.

Làm ấm sữa bằng cách đặt bình vào một bát nước nóng hoặc đổ nước nóng quanh bình chứa sữa, không làm nóng sữa mẹ bằng cách đun sôi hoặc cho vào lò vi sóng.

Cơ quan có đến 3 người nghỉ thai sản nên vừa sinh con được hơn 3 tháng là chị Trà, quận 2, TP HCM phải đi làm trở lại. Muốn nuôi con hoàn toàn bằng sữa mẹ trong 6 tháng đầu nên chị Trà chọn cách vắt sữa rồi bảo quản trong tủ lạnh nhờ bà nội ở nhà cho bé bú trong ngày.

“Lúc đầu bà nội bé kiên quyết không cho bé dùng sữa bảo quản lạnh vì sợ bé tiêu chảy, đòi cho bé ăn sữa công thức. Mình đã tìm hiểu kỹ và tham khảo ý kiến bác sĩ nên cố thuyết phục bà, trộm vía sau một thời gian dùng bé tiêu hóa tốt, ít ốm vặt nên bà mới thôi cằn nhằn”, chị Trà tâm sự.

Công việc chính của chị Hòa, quận Bình Tân, TP HCM là ở nhà nội trợ và chăm con nhưng chị vẫn phải thường xuyên vắt sữa cho con bú. Mỗi ngày chị vắt 4-5 lần, mỗi lần khoảng 300ml.

“Bé chê ti mẹ ngắn nên không chịu bú. Lúc đầu mình cũng băn khoăn không biết làm sao, định cho bé bú sữa ngoài nhưng bầu vú nhiều sữa cứ cương tức. Sau nhờ cách vắt rồi cho vào túi đựng chuyên dụng để bảo quản lạnh nên bé vẫn được bú sữa mẹ đến tận 2 tuổi”, chị Hòa cho biết.

Theo các bác sĩ Trung tâm Chăm sóc sức khỏe sinh sản TP HCM, mẹ nên vắt sữa khi không có điều kiện gần con, cho con bú vì nếu sữa không được vắt ra thì sẽ bị cạn dần. Vắt sữa giúp mẹ giúp mẹ dễ chịu, đỡ bị hiện tượng cương bầu vú, giúp bé nhận được lượng sữa mẹ cần thiết, đặc biệt là trong giai đoạn 6 tháng đầu đời.

Mẹ cần nắm vững những cách thức vắt sữa, bảo quản và sử dụng để đảm bảo nguồn sữa hợp vệ sinh, đạt chất lượng tốt cho sự phát triển của trẻ.

Chuẩn bị trước khi vắt sữa

Chuẩn bị dụng cụ đựng sữa như cốc, ly, lọ hoặc bình đựng có miệng rộng.

Rửa dụng cụ đựng sữa bằng xà phòng và nước sạch. Rót nước sôi vào dụng cụ đựng sữa, để trong vài phút rồi đổ đi. Rửa tay thật kỹ bằng xà phòng.

Đứng hoặc ngồi một cách thoải mái như khi cho con bú, đặt bình sữa sát kề vú.

Các bước vắt sữa bằng tay

– Massage nhẹ nhàng đầu vú hoặc đặt một chiếc khăn ấm lên vú để tạo cảm giác dễ chịu giúp sữa về dễ dàng hơn.

– Đặt ngón tay cái lên phía trên núm vú và quầng vú, ngón tay trỏ ở phía dưới, đối diện với ngón tay cái thành hình chữ C. Đỡ vú bằng các ngón tay khác.

– Ấn ngón cái và ngón trỏ một cách nhẹ nhàng vào phía thành ngực. Ấn vào rồi thả ra, ấn vào rồi thả ra.

– Ấn xung quanh quầng vú tương tự từ nhiều phía.

Lưu ý, tránh chà xát hoặc trượt ngón tay trên da. Các ngón tay vắt bằng cách lăn trên da. Tránh ấn vào núm vú. Ấn hoặc kéo núm vú không thể vắt được sữa.

Vắt một bên tối thiểu 3-5 phút cho tới khi thấy sữa chảy chậm lại thì chuyển sang bên kia, sau đó vắt cả 2 bên. Có thể sử dụng bơm hút sữa để vắt dễ dàng hơn.

Cách bảo quản sữa mẹ được vắt ra

– Sử dụng bình chứa bằng thủy tinh hoặc nhựa cứng có nắp đậy kín hoặc túi bảo quản sữa chuyên dụng.

– Không nên đổ đầy sữa vào bình, để lại một khoảng trống nhỏ vì sữa đông lạnh chiếm nhiều thể tích hơn sữa.

– Mỗi bình chứa sữa chỉ nên để 60-120ml, vừa đủ cho 1 lần ăn của trẻ để tránh lãng phí và đảm bảo vệ sinh.

Thời gian bảo quản sữa mẹ

Nhiệt độ phòng 19-20 độ C, có thể bảo quản được 4 giờ. Với nhiệt độ dưới 4 độ C của ngăn mát tủ lạnh, sữa có thể bảo quản được 3 ngày. Ở nhiệt độ ngăn đá tủ lạnh -18 đến -20 độ C, sữa mẹ có thể bảo quản được 6 tháng.

Cách sử dụng sữa mẹ đã bảo quản

– Khi sử dụng, làm ấm sữa bằng cách đặt bình chứa sữa vào một bát nước nóng hoặc đổ nước nóng quanh bình chứa sữa.

– Không làm nóng sữa mẹ bằng cách đun sôi hoặc cho vào lò vi sóng.

– Nên cho trẻ ăn bằng cốc và thìa.

Ngoài cách vắt sữa bằng tay ra, các bà mẹ có thể dùng phụ kiện hỗ trợ cho việc vắt sữa đó là máy hút sữa. Hiện nay trên thị trường có rất nhiều loại máy hút sữa, các bà mẹ cỏ thể mua các dòng máy: iMeidcare, fatzbaby, unimom….